Sprawdź nas:
Samoregeneracja od Satellos i Entos. Nowatorskie leki na DMD
Poza badaniami nad lekiem na DMD, w których kluczową rolę odgrywa wirus AAV dostarczając skróconą wersję dystrofiny do mięśni, na świecie rozwijane są inne terapie. Warto poświęcić chwilę uwagi nad kanadyjskimi badaniami od Satellos i Entos.
3 lata temu odbyliśmy rozmowę z genetyk w Poznaniu, przy okazji badań Tymona i Kajetana i pobrania ich próbek w celu weryfikacji diagnozy DMD. Wówczas powiedziano nam, że toczą się zaawansowane badania nad terapiami dla Dystrofii Mięśniowej Duchenne’a - niektóre wchodziły już w kluczowe fazy, inne dopiero raczkowały (tj. toczyły się badania na zwierzętach). To był rok 2022. Po roku od tej wizyty został zatwierdzony w USA Elevidys - pierwsza terapia genowa z mikrodystrofiną, która dawała nadzieję na leczenie dzieci bez względu na rodzaj mutacji (oprócz delecji eksonów 8 i 9). Wcześniej pojawiły się już terapie typu ekson skipping od Sarepty. W 2024 w USA roku zatwierdzono pierwszy kortykosteryd przeznaczony pod DMD - Agamree (vamorolone), a także Duvyzat (givinostat) pierwszy niesteroidowy produkt do leczenia pacjentów ze wszystkimi wariantami genetycznymi DMD, który spowalnia pogorszenie się mięśni. W Europie został zatwierdzony w 2025.
Mamy więc od naszej diagnozy trzy lata, kiedy zostało wprowadzonych kilka leków wspierających chorych na Duchenne’a. Oczywiście samo zatwierdzenie i wprowadzenie na rynek nie oznacza otrzymanie ich od razu przez dzieci. Nowe leki kosztują fortunę. Trochę jeszcze czasu minie, kiedy będą one dostępne dla szerszego grona chorych, przy np. wsparciu i refundacji rządów poszczególnych państw.
Terapia genowa to osobny temat i nam bardziej bliższy, gdyż mutacja naszych chłopców (delecja eksonów 46-50 wyklucza ich z terapii ekson skipping, a pozwala przyjąć jedynie terapię genową z mikrodystrofiną). Kiedy byliśmy pierwszy raz na wizycie u prof. Servais, w 2023 roku, pytaliśmy się o terapie od RegenXBIO czy Solid. Wówczas profesor powiedział, że to jeszcze bardzo wczesny etap. Mija od tego momentu 2 lata, a z tymi korporacjami prowadzone są już rozmowy o badania kliniczne w placówkach w Liege czy Leuven (przeczytaj Rozmowy o badania kliniczne). Cały czas pojawia się coś nowego, tworzone są nowe rozwiązania. Za moment może więc zmienić się obraz badań nad terapiami dla DMD.
Czy czekanie ma sens? Nowe leki na DMD
Czas w przypadku chorych dzieci na DMD to bardzo wrażliwy temat. Tak naprawdę dzieci tego czasu nie mają ze względu na to, że w każdej minucie choroba niszczy mięśnie. U niektórych ten stan degradacji postępuje szybciej u innych wolniej. Może to być zależne od wielu czynników, o których z biologicznego i genetycznego punktu widzenia, nie mamy pojęcia. Ale uszkodzona już tkanka mięśniowa nie może zostać zregenerowana. Tak było do tej pory. Jaka więc czeka nas przyszłość, jeśli chodzi o nowe terapie?
Czas jest bardzo istotny dla chorych, ale i również dla korporacji, które prowadzą badania nad lekami. Wielu rzeczy nie da się przeskoczyć. Muszą najpierw być prowadzone badania na zwierzętach o zbliżonym kodzie genetycznym do ludzi (taka mysz ma około 75% genów odpowiadającym genom człowieka, a wiele z nich jest praktycznie identycznych). Po udanych próbach na zwierzętach zaczynają prowadzić badania na pierwszych ochotnikach wśród ludzi. To nie trwa miesiąc, kwartał czy rok.
Kiedy pojawia się informacja o nowym leku warto poszukać informacji na jakim etapie jest badanie lub dopytać się swojego lekarza prowadzącego. My często pytamy na wizytach w Liege i Leuven (przeczytaj Najbardziej obiecująca terapia genowa DMD). Podczas jednej z wizyt w 2024 prof. Servais wspomniał nam o prowadzonych badaniach nad dostarczeniem pełnej długości dystrofiny, nie tylko jej skróconej wersji. Podczas majowej konferencji 2025 FUTURE National Conference w San Antonio w USA zaprezentowano kilka nowości w świecie leków na DMD. Wśród nich jest potencjalna terapia, która miałaby dostarczać właśnie gen całej dystrofiny. Jest to kanadyjski Entos, który pracuje nad technologią mająca zastąpić tradycyjne wirusy w terapii genowej. Pojawiła się także informacja o Satellos, a ich terapia ma leczyć DMD poprzez regenerację mięśni.
Satellos. Regeneracja mięśni w DMD
Satellos Bioscience to firma biotechnologiczna z Kanady, która w swojej pracy nie skupia się, jak większość, na dystrofinie, ale pracuje nad terapią, która pozwoli mięśniom na samoregenerację. Firma opracowuje małocząsteczkowe leki aktywujące komórki satelitarne - komórki macierzyste mięśni odpowiedzialne za ich naprawę.
U chorych na DMD regeneracja mięśni jest mocno zaburzona. Takie komórki satelitarne nie dzielą się prawidłowo, co w efekcie prowadzi do postępującej utraty masy mięśniowej. Lek od Satellos ma za zadanie przywrócić prawidłowe działanie komórek satelitarnych, dzięki czemu organizm samodzielnie naprawia i odbudowuje uszkodzone mięśnie.
Proces badań trwa. W modelach zwierzęcych z DMD wykazano poprawę funkcji mięśni i zwiększoną regenerację. W 2025 roku planowane są badania kliniczne fazy 1, oceniające bezpieczeństwo leku u ludzi.
Jeśli badania zakończą się sukcesem, Satellos może wprowadzić pierwszą terapię regeneracyjną dla DMD, która działa niezależnie od mutacji w genie dystrofiny. Co istotne ten lek ma szansę również na sukces na innych polach - chorobach mięśni, starzenia się mięśni czy rehabilitacji po urazach.
Entos. Idźmy na całość, czyli dostarczenie pełnej długości dystrofiny do mięśni a także zwielokrotnienie podania
Entos Pharmaceuticals to kolejna firma biotechnologiczna z Kanady, która rozwija nowoczesne terapie genowe, w tym dla DMD. Ich podejście opiera się na technologii dostarczenia DNA z użyciem nanocząsteczek lipidowych (Fusogenix) - czyli nie-wirusowych wektorów, które mają zastąpić tradycyjne wirusy w terapii genowej. Taka terapia może w przyszłości umożliwić wielokrotne podanie, czego nie można zrobić w przypadku tradycyjnych terapii wirusowych AAV, które wywołują odpowiedź immunologiczną.
Obecnie Entos znajduje się na etapie badań przedklinicznych na zwierzętach w celu potwierdzenia skuteczności dostarczania genów za pomocą systemu Fusogenix. Współpracuje z naukowcami specjalizującymi się w DMD by doprowadzić system do zastosowań mięśniowych i umożliwić dostarczenie większych ładunków genetycznych z potencjalnym powtarzaniem leczenia, zachowując lepsze bezpieczeństwo (niższe ryzyko reakcji immunologicznych). Firma planuje wykorzystanie tej technologii dla innych chorób genetycznych mięśni - dystrofia mięśniowa Beckera, dystrofie kończynowo-obręczowe (LGMD).
Entos otrzymało wsparcie finansowe od organizacje CureDuchenne Ventures, pozwalające przyspieszyć proces badań i dostarczyć nową opcję terapeutyczną dla pacjentów z DMD.
Samonaprawa organizmu?
Czy i w jaki sposób możliwe jest odtworzenie uszkodzonego genu u chorego? Z medycznego punktu widzenia, odtworzenie brakującej części genu jest raczej niemożliwe, dlatego genetyka posiłkuje się technologią, która ma często za zadanie pójść na skróty i doprowadzić gen do użyteczności.
Obydwie wspomniane potencjalne terapie mają za zadanie dostarczyć „budulca”, który pomoże samemu organizmowi na odbudowę. Satellos działa na naturalny system naprawczy organizmu. Entos dostarcza nowy gen do mięśni, żeby mogły samodzielnie naprawiać swoją strukturę od środka poprzez produkcję dystrofiny. Możliwe, że obie terapie w przyszłości będą się uzupełniać - jedna będzie wsparciem biologicznej regeneracji, a druga uzupełnieniem genetycznym. Czy ma to sens? Czas pokaże…
Obejrzyj filmy z konferencji FUTURES na YouTube:
Masz pytania, sugestie? Napisz do nas: razem@bracia29.pl
Wesprzyj Tymona i Kajetana w walce z DMD
DMD to również walka z czasem. Zanim powstanie odpowiedni lek na zatrzymanie degradacji mięśni musimy utrzymywać chłopców w jak najlepszej kondycji fizycznej i psychicznej. Szczególnie ważne są ćwiczenia i terapie wspomagające, które pobudzają mięśnie i przedłużają ich żywotność.
Obecnie mieszkamy w Belgii, gdzie mamy nadzieję na udział w badaniach genetycznych oraz lepszą opiekę medyczną dla chłopców z ukierunkowaniem na Dystrofię Mięśniową Duchenne'a. Tu też liczymy się z kosztami.
Wpłat darowizn można kierować na konto: „Fundacja Avalon - Bezpośrednia Pomoc Niepełnosprawnym“ BGŻ BNP Paribas Bank Polska S.A.
Nr konta: 62 1600 1286 0003 0031 8642 6001
Tytułem: Sławiński, 17052
1,5% podatku w zeznaniu PIT wpisz numer KRS: 0000270809
W rubryce INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE wpisz: Sławiński, 17052
BĘDZIEMY WDZIĘCZNI ZA KAŻDĄ OKAZANĄ POMOC!
Szczegóły odnośnie przekazania 1,5% oraz innych form pomocy dla Braci w profilu fundacji Avalon.
Robert